Wanneer we zo al kijken naar de combinatie van de impact van materialen en het operationeel energieverbruik, dan is de bouwsector in Europa verantwoordelijk voor ongeveer 50% van de gebruikte grondstoffen en een derde van de afvalproductie.
Aandeel van de Europese bouwsector in grondstof- en primair energieverbruik, afvalproductie en CO2-uitstoot. Cijfers: EUROSTAT, Kerncijfers van Europa, edities 2016 en 2017. Beeld: TOTEM-consortium.
Momenteel is er heel veel te doen over klimaatverandering en gaat er meer aandacht naar het beperken van het operationeel energieverlies voor verwarming.
Hierdoor neemt ook het relatieve aandeel van de gekozen bouwwijze en de gebruikte bouwmaterialen toe in de totale milieu-impact van een gebouw.
De onderstaande grafiek toont dit aan op basis van een voorbeeld, waarbij we de milieukost berekenden per m² muuroppervlakte volgens de “TOTEM-methode” (zie verder in dit artikel).
De grafiek toont de resultaten voor een typisch Belgische gemetste spouwmuur met PUR-isolatie bij verschillende isolatiediktes.
Conclusies op basis van deze grafiek:
Duurzaam bouwen is dus een puzzel met zeer veel stukjes die ideaal allemaal correct geplaatst moeten worden. Bij ISOPROC focussen we ons in de eerste plaats op de bovenstaande combinatie van energieverbruik en materiaalimpact.
In de rest van dit artikel leggen we het belang van de Totem-methode uit en onderbouwen we OBJECTIEF, aan de hand van onze nieuwe B-EPD milieuproductverklaring, dat de milieu-impact van iQ3 cellulose-isolatie zeer beperkt is ten opzichte van van andere materialen.
Objectief? Het belang van de TOTEM-methode voor een totaalvisie op milieu-impact.
Om het belang van TOTEM te kunnen uitleggen, moeten we eerst even (kort) stilstaan bij de basis ervan: B-EPD en LCA.
B-EPD, de nieuwe Belgische milieuproductverklaring
Een EPD of milieuproductverklaring is een document dat op een gestandaardiseerde wijze de resultaten van een levenscyclusanalyse (LCA) weergeeft.
Wat is dan een LCA?
Bij een LCA worden alle ingaande en uitgaande stromen van een product (energie, grondstoffen, afval, emissies, …) in kaart gebracht. Daarbij worden de gevolgen voor verschillende milieu-impactindicators begroot. Enkele voorbeelden van dergelijke milieu-impactindicators zijn klimaatverandering, aantasting van de ozonlaag, vermesting, toxiciteit, … .
Ideaal gebeurt deze levenscyclusanalyse over de VOLLEDIGE levensduur van het beschouwde product. Voor een bouwmateriaal is dit bijvoorbeeld de winning van de grondstoffen, de vervaardiging in de productieplaats, het transport naar en installatie op de werf, eventueel onderhoud, de afbraak en afvalverwerking. Men spreekt dan van een cradle-to-GRAVE LCA.
Nota: niet elke LCA is cradle-to-grave. Het verschil met cradle-to-GATE is dat deze laatste enkel rekening houdt met de productiefase van het product totdat het de fabriekspoorten verlaat.
Voor bouwproducten besloot de Belgische Federale overheid dan ook de B-EPD (Belgische EPD) in het leven te roepen met een tweeledig opzet:
Wees gerust! iQ3-cellulose heeft één van de allereerste cradle-to-grave B-EPDs die in de databank opgenomen zijn.
TOTEM, Rekentool voor ontwerpers en bouwprofessionals
Let op! Het hebben van een B-EPD betekent nog niet dat jouw product daadwerkelijk milieuvriendelijker is dan een alternatief product.
Om te weten wat de milieu-impact van een product is, moet de (B-)EPD geïnterpreteerd worden. Dit is in het algemeen een zeer moeilijke opgave.
Bovendien heeft het in de bouwwereld dikwijls weinig zin om de milieu-impact van een enkel product puur op materiaalniveau te kennen/vergelijken. Het is immers belangrijk om steeds zaken te vergelijken met dezelfde functionele eigenschappen (appelen met appelen). Het heeft bijvoorbeeld geen zin om een zekere hoeveelheid iQ3 cellulose-isolatie te vergelijken met een PUR-plaat met dezelfde oppervlakte en R-waarde. De installatiemethode, toepassingsmogelijkheden en gerelateerde constructieve opbouwen zijn immers volledig verschillend.
Daarom is een vergelijking op vlak van elementniveau (bijvoorbeeld 2 buitenwanden met dezelfde U-waarden en graad van afwerking) of gebouwniveau dikwijls nuttiger, van waaruit je dan ook conclusies kan trekken op het vlak van de materialen zelf.
Om hierop in te spelen is de TOTEM tool ontwikkeld. Deze rekentool is bedoeld om ontwerpers, bouwheren en andere bouwprofessionals op een duidelijke manier inzicht te geven in de milieu-impact van een bouwdeel of een volledig gebouw en aan te moedigen om milieuvriendelijkere alternatieven te kiezen.
TOTEM rekent de informatie over milieu-impact, die komt uit de (B-)EPD’s en LCA, om naar een milieukost die uitgedrukt wordt in euro.
Op deze manier maakt TOTEM het mogelijk de milieu-impact van zowel gebouwelementen als volledige gebouwen te vergelijken voor de volledige levensduur van het gebouw.
Ook al worden ruimtelijke planning, type bebouwing, sociale aspecten, … (nog) niet in kaart gebracht en is er nog werk om circulair bouwen goed te integreren (al kan momenteel reeds aangegeven worden dat een element hergebruikt wordt), toch komt de aanpak van TOTEM en B-EPD het meest in de buurt van een TOTAALaanpak in verband met duurzaamheid op dit moment.
En wat meer is… het wordt gedragen door alle verschillende overheden in België en gestoeld op Europese regelgeving.
Wanneer je deze oefening dan maakt voor verschillende opbouwen, kan je daaruit ook de sterke milieuprestaties van iQ3-cellulose afleiden. Lees dus vooral mee verder.
Eerst nog enkele afsluitende nota’s over TOTEM:
Bron: consortium TOTEM
Hoe scoort iQ3-cellulose-isolatie? Tijd voor een vergelijking!
Momenteel is het nog niet mogelijk de B-EPD iQ3 data rechtstreeks in TOTEM te gebruiken. Maar als je de achterliggende methodologie kent, dan kan je toch reeds een berekening maken. Voor een volledige beschrijving van de wand en meer uitleg over de rekenmethode verwijzen we naar onze uitgebreide artikel (dat je kan opvragen via info@isoproc.be.
Doorheen onze berekening:
Invloed van het type isolatiemateriaal op de milieukost van een houtskeletwand vs. gemetste spouwmuur
Daaruit kunnen we de volgende conclusies trekken:
Conclusie: Je hebt gelijk om met iQ3 te isoleren. Je hebt er niet enkel een zeer performant isolatiemateriaal mee, het behoort tot de isolatiematerialen met de allerlaagste klimaat- en milieu-impact!
Waarom is isoleren met iQ3-cellulose zo goed voor het klimaat en het milieu? Wat zijn de belangrijkste klimaat- en milieuvoordelen van iQ3-cellulose? Welke concrete inspanningen doen we?
Het is eenvoudig. We spannen ons bij ISOPROC hard in om de milieu-impact van iQ3-cellulose zo laag mogelijk te houden.
Daarom waren we er ook als de kippen bij om met iQ3-cellulose in de B-EPD databank terecht te komen als eerste volledig openbare en objectieve cradle to grave B-EPD, waarvan de resultaten de beperkte milieu-impact van iQ3-cellulose ook objectief onderbouwen.
De klimaat- en milieuvoordelen op een rij. Met iQ3-cellulose combineren we:
een significante beperking van de energiebehoefte van gebouwen
circulariteit:
een stockage van CO2:
lokale verankering:
een energiezuinig productieproces:
Finale conclusie
iQ3 is dus niet alleen een goed isolatiemateriaal dat met sterke prestaties op vlak van brand, vochthuishouding, akoestiek, …
Isoleren met iQ3-cellulose is goed voor het klimaat!
En daar zijn we best fier op
Lees het volledige artikel
Meer achtergrondinformatie over de B-EPD, TOTEM en de gemaakte berekeningen en hun interpretatie vind je in ons uitgebreid artikel. Vraag het aan op info@isoproc.be.
Disclaimer
Deze blogtekst en het uitgebreid artikel zijn met de grootste zorg opgesteld. Het is echter niet volledig onmogelijk dat er fouten geslopen zijn in de berekeningen en/of bepaalde zaken verkeerd geïnterpreteerd werden.
De keuze voor minerale wol als vergelijkingsproduct is in dit voorbeeld gebaseerd op de grootte van het marktaandeel van minerale wol in de bouwsector; zeker NIET omwille van aannames op basis van milieu-impact. Wij raden iedereen dan ook aan om zelf iQ3-cellulose te vergelijken met andere producten in de B-EPD databank.
De tekst is niet door een derde partij nagelezen op eventuele fouten.
Gebaseerd op de huidige rekenmethode (stand juni 2020) en beschikbare productdata. Naarmate de functionaliteit van de tool uitgebreid wordt, er meer productdata beschikbaar en de rekenmethode beschikbaar is zal ISOPROC proberen de berekeningen te actualiseren.
Opmerkingen en vragen zijn steeds welkom bij ISOPROC.
ISOPROC