Expertisecentrum

voor isolatie, lucht-, wind- en regendichting en controle

Expertiseblog: Kritische column over dakisolatienorm


Paul Eykens, afgevaardigd bestuurder ISOPROC, in Rooftech 11/2019

Vanaf 2020 strafpunten als de dakisolatienorm niet wordt gehaald...

(Bron: Rooftech - Vakinformatie over dakwerken - http://rooftech.pmg.be/ )

Sinds 1 januari 2015 is de dakisolatienorm van toepassing op alle zelfstandige woningen gelegen in het Vlaamse Gewest. Die schrijft voor dat deze woningen tegen 2020 voorzien moeten zijn van dak- of zoldervloerisolatie met een warmteweerstand R van minimaal 0,75(m².K)/W. Zo niet worden er 15 strafpunten toegekend, wat ertoe kan leiden dat de woning onbewoonbaar wordt verklaard.

IS DE ISOLATIENORM STRENG?
Absoluut niet, want met 3 tot 4 cm isolatie haal je de eis al. Bovendien wordt er niets gezegd over de uitvoeringskwaliteit. Vrij geïnterpreteerd betekent dit dat een spijkerflensdeken dat decennia geleden geplaatst zou zijn en waar nog
3 tot 4 cm van zou overschieten nog altijd volstaat, zelfs als de flensen plaatselijk doorgescheurd zouden zijn, niet overlappend geplaatst, laat staan dat ze luchtdicht afgekleefd zouden zijn. En zelfs al ligt de lat zo laag, toch heeft
men nog uitzonderingen voorzien. Zo is zelfs die 3 tot 4 cm niet vereist wanneer het gaat om een open bebouwing met een energiescore van max. 600 kWh/m², wat overeenstemt met het 40-voudige van de eis van een passiefwoning.

EERDER EEN VERKEERD SIGNAAL
Reeds in 2008 had de Vlaamse Regering nochtans ambitieuze plannen voor de woningsector. Zo kondigde toenmalig minister van Energie Hilde Crevits aan dat er tegen 2020 nog enkel energiezuinige woningen zouden zijn. Bij de stemming van de dakisolatienorm van 2020 werd alvast veel minder hoog gemikt. Voor zover eigenaars op de hoogte zouden zijn van de dakisolatienorm is het gevaar groot dat ze menen dat het dak van hun woning goed geïsoleerd is dat ze de norm halen. Zowel politici als burgers maken zichzelf iets wijs als ze denken dat we goed bezig zijn.

EN DE DAKISOLATIEPREMIE DAN?
Daar ligt de eis, met een R-waarde van 4,5(m².K)/W, gelukkig 6 keer hoger dan voor de dakisolatienorm. Maar vraag is of zelfs die eis volstaat om op termijn te komen tot een energiezuinig gebouwenpark.
Ter vergelijking: in Frankrijk zet de overheid al een paar jaar heel zwaar in op het isoleren van onder meer niet-verwarmde zolders. Er is een ingenieus systeem opgezet waarbij vervuilers, zoals bijvoorbeeld Total, zwaar worden belast op de uitstoot van hun petrochemische installaties. Die belasting kunnen ze ontwijken door op de markt certificaten aan te kopen bij bijvoorbeeld particulieren die certificaten krijgen als ze hun woning laten isoleren. De vraag naar  certificaten is zo groot dat het isoleren van een volledige zoldervloer de particulier niet meer dan 1 symbolische euro kost. Maar hij moet dan wel een R-waarde van minimaal 7(m².K)/W halen, 55% meer dan de eis voor de dakisolatiepremie
in Vlaanderen, en ruim het 9-voudige van de dakisolatienorm. Intussen is aangekondigd dat in een volgende fase ook de isolatie van de muren zal worden aangepakt, waarbij men denkt aan premies van 120 €/m².

WAAR MOETEN WE DAN NAAR TOE?
In het kader van de strijd tegen de klimaatcrisis ziet Europa in de eerste plaats mogelijkheden in de woningsector.
Concreet: tegen 2050 zouden alle gebouwen energieneutraal moeten zijn. Daarmee wordt verstaan dat alle gebouwen zo goed geïsoleerd moeten zijn dat de resterende energievraag zo laag is dat ze ook in de winter met hernieuwbare
energie kan worden gedekt. Welke Rwaarde daarvoor aangewezen is hangt van tal van factoren af, maar voor de daken van passiefwoningen, die nog nauwelijks energie voor verwarming of koeling vragen, komt men meestal uit op een orde van grootte voor de R-waarde van 10(m².K)/W. Dat geldt voor nieuwbouw, maar evenzeer bij het isoleren van bestaande gebouwen. Bovendien moeten we, om tegen 2050 heel het gebouwenpark op niveau te krijgen, de renovatiegraad, die in Vlaanderen momenteel ongeveer 1%/jaar bedraagt, meer dan verdrievoudigen.

NOOD AAN VEEL GEMOTIVEERDE VAKLUI
Gelukkig is de foto hierboven geen detail van een prestigieus bouwproject, maar gaat het om isolatie aangebracht op een tijdelijke werfkeet. Desondanks blijft het jammer dat de bouwvakkers bij het isoleren van de vertrekken waar ze
zelf verblijven de mogelijkheden van de isolatie die hen ter beschikking werd gesteld nauwelijks benutten omdat zowat alle basisregels omtrent isoleren met de voeten werden getreden. Zo is bijvoorbeeld:

  • de buitenzijde absoluut niet winddicht;
  • het compartiment slechts deels gevuld;
  • het dampscherm geplaatst aan de buitenzijde in plaats van aan de binnenzijde;
  • het dampscherm allesbehalve luchtdicht geplaatst.

Ook al is deze foto een extreem voorbeeld, feit is dat de uitvoeringskwaliteit op het vlak van isolatie en zeker luchtdichtheid dikwijls ondermaats is. Tekenend daarbij is dat, voor het bekomen van de Vlaamse premie voor dak- of
zoldervloerisolatie bij het isoleren van een hellend dak, de technische voorwaarde wordt gesteld dat aan de binnenzijde een dampscherm wordt aangebracht, maar dat dit geen voorwaarde is bij zoldervloeren.
Bovendien wordt nergens een eis gesteld op het vlak van de luchtdichtheid van de opbouw. Men gaat er blijkbaar van uit dat het loutere feit dat er een dampscherm op het gebruikte materiaal zit (bijvoorbeeld een alufilm op een rol minerale wol of een dampremmende cachering op een PURplaat) gelijkstaat aan ‘een dampscherm aanbrengen’. Alsof het vervangen van enkelvoudige beglazing door drievoudige zou volstaan om slecht sluitend schrijnwerk performant te maken.

Kennisniveau opkrikken
Het kennisniveau bij bouwprofessionals, zowel ontwerpers, uitvoerders als controleurs, moet serieus omhoog. Het is niet voor niets dat aannemers die met onze isolatie aan de slag willen, vijf volle dagen opleiding volgen, waarvan twee
dagen praktijkgerichte bouwfysica met focus op wind- en luchtdichtheid, koudebruggen ... Het feit dat ze een volledige week uittrekken om het nodige inzicht te verwerven, getuigt van hun motivatie om degelijk werk te leveren en op die
manier bij te dragen aan het terugdringen van de CO2-uitstoot. Enkel inzetten op hoge (theoretische) R-waarden, zonder een kwalitatieve uitvoering, zal ons niet redden.

Nieuwsbrief

Inschrijven op de ISOPROC INNOVISO nieuwsbrief